- Gemeente cultuurpanden
- Museum
Kies uw gemeente
Er zijn verschillende gemeenten aangesloten bij De Groene Menukaart, kijk of uw gemeente meedoet of kies voor de landelijke menukaart.
Kies uw menukaart
Er zijn verschillende menukaarten beschikbaar. Kies hieronder een pandtype en ga meteen aan de slag met de duurzame opties!
Landelijk zijn er een aantal pandtypes beschikbaar. Selecteer hieronder uw voorkeur.
De meeste bedrijven en woningen stoken op gas. Dit is een fossiele brandstof en stoot CO2 uit. Energie besparen voor de verwarming van ruimtes en water kan dus veel milieuwinst opleveren. Bovendien valt hier ook veel te halen voor de portemonnee. Gaskosten bepalen namelijk meestal zo’n 2/3 van de totale energierekening. Bovendien zal de energiebelasting voor gas stijgen, die van elektriciteit dalen. Het is dus slim om alternatieven te zoeken voor de gasgestookte cv-ketel.
Een zonthermisch dak is eigenlijk een combinatie van zonnepanelen en een zonneboiler. Dit PVT-dak produceert warm water en elektriciteit uit zonne-energie. Panelen op het dak zetten zonlicht om in elektriciteit en zorgen ervoor dat zonnewarmte wordt uitgewisseld met water in het voorraadvat binnen. Het opgewarmde water kan voor tapwater worden gebruikt én voor de verwarming van uw pand met hulp van een warmtepomp.
Een zonthermisch dak is eigenlijk een combinatie van zonnepanelen en een zonneboiler. Dit PVT-dak produceert warm water en elektriciteit uit zonne-energie. Panelen op het dak zetten zonlicht om in elektriciteit en zorgen ervoor dat zonnewarmte wordt uitgewisseld met water in het voorraadvat binnen. Het opgewarmde water kan voor tapwater worden gebruikt én voor de verwarming van uw pand met hulp van een warmtepomp.
Een (elektrische) luchtwarmtepomp onttrekt energie uit de buitenlucht die u kan gebruiken voor het verwarmen van tapwater en voor ruimteverwarming. Hierbij wordt elektriciteit gebruikt in plaats van gas. Het is mogelijk om volledig all-electric te gaan of een hybride opstelling te plaatsen. Bij een volledig elektrisch systeem wekt de warmtepomp, in combinatie met een buffervat, alle benodigde warmte op. Dus voor zowel de verwarming als het warm tapwater. U kunt ook kiezen voor een hybride warmtepomp waarbij de warmtepomp alleen warmte opwekt als het buiten boven de 4˚C is. De all electric warmtepomp werkt alleen in combinatie met een lage temperatuur afgiftesysteem, bijvoorbeeld vloerverwarming. Het is belangrijk dat uw pand goed geïsoleerd is voordat u de overstap op lagetemperatuurverwarming en een warmtepomp overweegt.
De luchtwarmtepomp heeft een buitendeel en een kleiner binnendeel. Het buitendeel kan op diverse plekken buiten het pand worden geplaatst. Hou hierbij rekening met eventuele geluidsproductie (niet bij ramen) en of het buitendeel zichtbaar is vanaf de publieke ruimte. Het binnendeel wordt samen met het buffervat naast de ketel geplaatst.
Met een waterbesparende douchekop die een nevel creëert, bespaart u meer dan 50% op het waterverbruik.
Een (elektrische) luchtwarmtepomp onttrekt energie uit de buitenlucht die u kan gebruiken voor het verwarmen van tapwater en voor ruimteverwarming. Hierbij wordt elektriciteit gebruikt in plaats van gas. Het is mogelijk om volledig all-electric te gaan of een hybride opstelling te plaatsen. Bij een volledig elektrisch systeem wekt de warmtepomp, in combinatie met een buffervat, alle benodigde warmte op. Dus voor zowel de verwarming als het warm tapwater. U kunt ook kiezen voor een hybride warmtepomp waarbij de warmtepomp alleen warmte opwekt als het buiten boven de 4˚C is. De all electric warmtepomp werkt alleen in combinatie met een lage temperatuur afgiftesysteem, bijvoorbeeld vloerverwarming. Het is belangrijk dat uw pand goed geïsoleerd is voordat u de overstap op lagetemperatuurverwarming en een warmtepomp overweegt.
De luchtwarmtepomp heeft een buitendeel en een kleiner binnendeel. Het buitendeel kan op diverse plekken buiten het pand worden geplaatst. Hou hierbij rekening met eventuele geluidsproductie (niet bij ramen) en of het buitendeel zichtbaar is vanaf de publieke ruimte. Het binnendeel wordt samen met het buffervat naast de ketel geplaatst.
“Onze koeling was toe aan vervanging. In plaats van 1-op-1 vervangen, hebben we gekeken naar een duurzaam alternatief. Zo kwamen we uit op een warmtepomp. Door de warmtepompen op de cv-ketels aan te sluiten kunnen we ons gasgebruik zo ongelofelijk terugdringen!”
Veel grotere panden hebben koelinstallaties voor de conditionering van het binnenklimaat. Deze koelinstallaties kunnen veel energie vragen. Daarnaast worden oude apparaten met bepaalde koelmiddelen (bijvoorbeeld R22) uitgefaseerd. Zoals bij meerdere thema's is beperken van de energievraag een eerste stap. Verlaag de koelvraag zoveel mogelijk door toepassen van isolatie, zonwerende maatregelen en vermijden van interne warmtebronnen. Verbeter bestaande installaties door te koelen met zo hoog mogelijke temperaturen en gebruik van goede regelingen op de installatie. Bij koelinstallaties komt veel warmte vrij. Probeer dit zoveel mogelijk nuttig toe te passen. Een koelmachine is ook toe te passen als warmtepomp, waarbij deze kan verwarmen óf koelen (tweepijps) of gelijktijdig verwarmen én koelen (drie- of vierpijps).
Veel grotere panden hebben koelinstallaties voor de conditionering van het binnenklimaat. Deze koelinstallaties kunnen veel energie vragen. Daarnaast worden oude apparaten met bepaalde koelmiddelen (bijvoorbeeld R22) uitgefaseerd. Zoals bij meerdere thema's is beperken van de energievraag een eerste stap. Verlaag de koelvraag zoveel mogelijk door toepassen van isolatie, zonwerende maatregelen en vermijden van interne warmtebronnen. Verbeter bestaande installaties door te koelen met zo hoog mogelijke temperaturen en gebruik van goede regelingen op de installatie. Bij koelinstallaties komt veel warmte vrij. Probeer dit zoveel mogelijk nuttig toe te passen. Een koelmachine is ook toe te passen als warmtepomp, waarbij deze kan verwarmen óf koelen (tweepijps) of gelijktijdig verwarmen én koelen (drie- of vierpijps).
Is de warmtevraag zo hoog dat het niet mogelijk is om volledig te verwarmen met een warmtepomp? Dan biedt een hybride warmtepomp de oplossing. Wanneer het buiten echt koud is, onder de 5 graden Celsius, is het voor de luchtwarmtepomp lastig om nog warmte uit de buitenlucht te halen. Bij een hybride warmtepomp schakelt een gasgestookte ketel dan aan. Vraag aan de installateur of uw bestaande cv-installatie hiervoor geschikt is of kies voor een nieuw systeem met een warmtepomp en cv-ketel ineen. De hybride warmtepomp gebruikt ook nog een cv voor het verwarmen van tapwater waardoor er geen buffervat nodig is. Ook is het niet nodig om over te stappen op lagetemperatuurverwarming, zoals vloerverwarming. Isolatie en ventilatie zijn wel vereist omdat het elektriciteitsverbruik anders te hoog wordt. Om deze reden is het ook interessant om te verkennen of u de warmtepomp kunt combineren met zonnepanelen. Het grootste deel van het jaar zal de warmtepomp in werking zijn, waardoor flink op gas bespaard wordt. En de kosten van een hybride luchtwarmtepomp zijn lager dan van andere warmtepompsystemen.
Hou er rekening mee dat luchtwarmtepompen een buitendeel hebben. Deze moeten zorgvuldig geplaatst worden in verband met de geluidsproductie, bijvoorbeeld niet bij ramen. Het is mogelijk om een omkasting om het buitendeel te plaatsen voor geluidsisolatie.
Is de warmtevraag zo hoog dat het niet mogelijk is om volledig te verwarmen met een warmtepomp? Dan biedt een hybride warmtepomp de oplossing. Wanneer het buiten echt koud is, onder de 5 graden Celsius, is het voor de luchtwarmtepomp lastig om nog warmte uit de buitenlucht te halen. Bij een hybride warmtepomp schakelt een gasgestookte ketel dan aan. Vraag aan de installateur of uw bestaande cv-installatie hiervoor geschikt is of kies voor een nieuw systeem met een warmtepomp en cv-ketel ineen. De hybride warmtepomp gebruikt ook nog een cv voor het verwarmen van tapwater waardoor er geen buffervat nodig is. Ook is het niet nodig om over te stappen op lagetemperatuurverwarming, zoals vloerverwarming. Isolatie en ventilatie zijn wel vereist omdat het elektriciteitsverbruik anders te hoog wordt. Om deze reden is het ook interessant om te verkennen of u de warmtepomp kunt combineren met zonnepanelen. Het grootste deel van het jaar zal de warmtepomp in werking zijn, waardoor flink op gas bespaard wordt. En de kosten van een hybride luchtwarmtepomp zijn lager dan van andere warmtepompsystemen.
Hou er rekening mee dat luchtwarmtepompen een buitendeel hebben. Deze moeten zorgvuldig geplaatst worden in verband met de geluidsproductie, bijvoorbeeld niet bij ramen. Het is mogelijk om een omkasting om het buitendeel te plaatsen voor geluidsisolatie.
Warmtepompen kunnen uit diverse bronnen warmte onttrekken. Bekende bronnen zijn lucht, de bodem en water. Een minder bekende is zonnewarmte. Met PVT (Photo-Voltaic-Thermal) panelen of zonnecollectoren kan zonnewarmte en omgevingswarmte onttrokken worden. De opgenomen warmte wordt vervolgens door de warmtepomp verder verwarmd voor lagetemperatuurverwarming. Een warmtepomp voor zonnewarmte is met name geschikt voor panden met een groot dakoppervlak. Er is een groot absorptieoppervlak nodig om ook op bewolkte dagen genoeg warmte te kunnen onttrekken. Koelen is alleen ’s nachts mogelijk met dit systeem.
Warmtepompen kunnen uit diverse bronnen warmte onttrekken. Bekende bronnen zijn lucht, de bodem en water. Een minder bekende is zonnewarmte. Met PVT (Photo-Voltaic-Thermal) panelen of zonnecollectoren kan zonnewarmte en omgevingswarmte onttrokken worden. De opgenomen warmte wordt vervolgens door de warmtepomp verder verwarmd voor lagetemperatuurverwarming. Een warmtepomp voor zonnewarmte is met name geschikt voor panden met een groot dakoppervlak. Er is een groot absorptieoppervlak nodig om ook op bewolkte dagen genoeg warmte te kunnen onttrekken. Koelen is alleen ’s nachts mogelijk met dit systeem.
Water in de omgeving kan gebruikt worden voor het verwarmen van uw pand. Denk hierbij aan een meer, vijver of gracht in de buurt. Uit oppervlaktewater wordt in de zomer warmte gewonnen. Een warmtepomp verhoogt de temperatuur en maakt het zo geschikt voor lagetemperatuurverwarming. De investering is in vergelijking met een luchtwarmtepomp hoog. Dit verwarmingssysteem is met name geschikt voor panden waar de warmtevraag hoog is en men ook wil koelen. In combinatie met een Warmte- en Koudeopslag (WKO) kan warmte worden opgeslagen en blijft de temperatuur van het water in balans. Het aanleggen van de bron is vergunningplichtig en het leven in het water mag niet verstoord worden.
Water in de omgeving kan gebruikt worden voor het verwarmen van uw pand. Denk hierbij aan een meer, vijver of gracht in de buurt. Uit oppervlaktewater wordt in de zomer warmte gewonnen. Een warmtepomp verhoogt de temperatuur en maakt het zo geschikt voor lagetemperatuurverwarming. De investering is in vergelijking met een luchtwarmtepomp hoog. Dit verwarmingssysteem is met name geschikt voor panden waar de warmtevraag hoog is en men ook wil koelen. In combinatie met een Warmte- en Koudeopslag (WKO) kan warmte worden opgeslagen en blijft de temperatuur van het water in balans. Het aanleggen van de bron is vergunningplichtig en het leven in het water mag niet verstoord worden.
Een warmtepomp met bodembron maakt gebruik van bodemwarmte. Op 55-100 meter onder de grond wordt met een bodembron gebruik gemaakt van de constante bodemtemperatuur van 12 graden Celsius. Een warmtepomp verhoogt deze bodemwarmte naar een geschikte temperatuur voor lagetemperatuurverwarming, maximaal 55 graden. Een bodembron is het meest geschikt als u het pand er ook mee gaat koelen, dan levert u ook weer warmte terug en blijft de temperatuur in de bodem in balans. Deze warmtepomp vraagt om goede isolatie, ventilatie en mogelijk een nieuwe vorm van verwarmen in uw pand, bijvoorbeeld vloerverwarming. De investering is hoger dan bij een luchtwarmtepomp, met name door de aanleg van de bodembron. Hou er rekening mee dat u hiervoor een vergunning nodig heeft en dat de tuin toegankelijk moet zijn. Bij monumenten is dit vaak een uitdaging.
Is uw fundering aan vervanging toe? Het is mogelijk om een funderingspaal te gebruiken als een verticale bodemwisselaar. Voor het omzetten van de bodemenergie naar warmte, wordt vervolgens een warmtepomp aangesloten. Het is hierdoor niet meer nodig om apart een bodembron te slaan. Zo bespaart u flink op de investeringskosten.
Wist u dat er verschillende typen bodembronnen zijn? Gesloten en open bronnen. Laat u goed informeren. Gesloten bronnen zijn horizontaal, verticaal en in oppervlaktewater mogelijk. Open bronnen zijn er in mono-, recirculatie- en doubletvariant. De laatste wordt ook wel Warmte- en Koudeopslag genoemd (WKO).
Een warmtepomp met bodembron maakt gebruik van bodemwarmte. Op 55-100 meter onder de grond wordt met een bodembron gebruik gemaakt van de constante bodemtemperatuur van 12 graden Celsius. Een warmtepomp verhoogt deze bodemwarmte naar een geschikte temperatuur voor lagetemperatuurverwarming, maximaal 55 graden. Een bodembron is het meest geschikt als u het pand er ook mee gaat koelen, dan levert u ook weer warmte terug en blijft de temperatuur in de bodem in balans. Deze warmtepomp vraagt om goede isolatie, ventilatie en mogelijk een nieuwe vorm van verwarmen in uw pand, bijvoorbeeld vloerverwarming. De investering is hoger dan bij een luchtwarmtepomp, met name door de aanleg van de bodembron. Hou er rekening mee dat u hiervoor een vergunning nodig heeft en dat de tuin toegankelijk moet zijn. Bij monumenten is dit vaak een uitdaging.
WKO staat voor Warmte Koude Opslag, en is in feite een opslag voor warmte (of koude) diep in de bodem. Het systeem ligt tussen de 55 en 100 meter onder de grond, en maakt gebruik van de constante bodemtemperatuur van 12 graden Celsius. In de zomer kan met deze temperatuur gekoeld worden. In de winter is 12 graden juist relatief warm en kan daarmee het water worden verwarmd. Een warmtepomp verhoogt de temperatuur om het geschikt te maken voor lagetemperatuurverwarming. Een WKO-systeem is met name geschikt voor verwarming op buurtniveau of voor grote panden. In andere situaties, zoals voor een woonhuis, is een gewone warmtepomp met bodembron beter geschikt.
WKO staat voor Warmte Koude Opslag, en is in feite een opslag voor warmte (of koude) diep in de bodem. Het systeem ligt tussen de 55 en 100 meter onder de grond, en maakt gebruik van de constante bodemtemperatuur van 12 graden Celsius. In de zomer kan met deze temperatuur gekoeld worden. In de winter is 12 graden juist relatief warm en kan daarmee het water worden verwarmd. Een warmtepomp verhoogt de temperatuur om het geschikt te maken voor lagetemperatuurverwarming. Een WKO-systeem is met name geschikt voor verwarming op buurtniveau of voor grote panden. In andere situaties, zoals voor een woonhuis, is een gewone warmtepomp met bodembron beter geschikt.
"We hebben bij de vernieuwing van ons theater een warmtepomp met een warmte-koudeopslag (WKO) toegevoegd en de installatie aangesloten op ons museum. Het museum dat in principe gekoeld moet worden en het theater dat verwarmd moet worden, wisselen dankzij de warmte-koudeopslag daar slim in uit.”
De warmte die vrijkomt bij afval- en energiecentrales kan in sommige gebieden gebruikt worden om woonwijken en bedrijventerreinen te verwarmen. De restwarmte van de grote centrales wordt opgevangen in grote vaten water en via een ondergronds leidingstelsel de stad in geleid. Gebouwen die aangesloten zijn op stadswarmte kunnen deze warmte gebruiken voor verwarming en warm tapwater. Warmtenetten kunnen zowel op hoge temperatuur als op lage temperatuur functioneren. In dat laatste geval zijn goede isolatie en een lagetemperatuurverwarming, zoals vloerverwarming, belangrijk.
De warmte die vrijkomt bij afval- en energiecentrales kan in sommige gebieden gebruikt worden om woonwijken en bedrijventerreinen te verwarmen. De restwarmte van de grote centrales wordt opgevangen in grote vaten water en via een ondergronds leidingstelsel de stad in geleid. Gebouwen die aangesloten zijn op stadswarmte kunnen deze warmte gebruiken voor verwarming en warm tapwater. Warmtenetten kunnen zowel op hoge temperatuur als op lage temperatuur functioneren. In dat laatste geval zijn goede isolatie en een lagetemperatuurverwarming, zoals vloerverwarming, belangrijk.
De meeste mensen kiezen voor een Hoogrendements (HR)-ketel wanneer de oude cv-ketel aan vervanging toe is. Een cv-ketel gaat gemiddeld vijftien jaar mee, in die jaren zijn ketels energiezuiniger geworden. Moderne HR-ketels maken gebruik van condensatiewarmte en kunnen daardoor een hoog rendement halen. Daarnaast kunnen moderne ketels moduleren en zijn ze beter regelbaar, zodat ze bij een kleine warmtevraag niet op volle toeren draaien. Met een nieuwe ketel kunt u tot 20% besparen op de gasrekening, waarmee u de investering in een paar jaar hebt terugverdiend.
Eigenaren van vrijstaande woningen, twee-onder-een-kapwoningen en rijtjeshuizen moeten vanaf 2016 verplicht een warmtepomp aanschaffen als hun cv-ketel vervangen moet worden. Dit geldt niet voor appartementen en monumenten, of voor woningen die tussen nu en tien jaar op een warmtenet worden aangesloten.
De meeste mensen kiezen voor een Hoogrendements (HR)-ketel wanneer de oude cv-ketel aan vervanging toe is. Een cv-ketel gaat gemiddeld vijftien jaar mee, in die jaren zijn ketels energiezuiniger geworden. Moderne HR-ketels maken gebruik van condensatiewarmte en kunnen daardoor een hoog rendement halen. Daarnaast kunnen moderne ketels moduleren en zijn ze beter regelbaar, zodat ze bij een kleine warmtevraag niet op volle toeren draaien. Met een nieuwe ketel kunt u tot 20% besparen op de gasrekening, waarmee u de investering in een paar jaar hebt terugverdiend.
Eigenaren van vrijstaande woningen, twee-onder-een-kapwoningen en rijtjeshuizen moeten vanaf 2016 verplicht een warmtepomp aanschaffen als hun cv-ketel vervangen moet worden. Dit geldt niet voor appartementen en monumenten, of voor woningen die tussen nu en tien jaar op een warmtenet worden aangesloten.
Een gebouwbeheersysteem wordt steeds vaker ingezet om de installaties optimaal te kunnen gebruiken, centraal aan te sturen en goed aan te laten sluiten op de energievraag en het energieverbruik in een grotere panden. Naast een goede zonering in het pand, is het interessant om een monitoringsysteem aan te leggen. Dit biedt beter inzicht in het energiegebruik en stimuleert de gebruiker om bewuster energie te gebruiken.
Een gebouwbeheersysteem wordt steeds vaker ingezet om de installaties optimaal te kunnen gebruiken, centraal aan te sturen en goed aan te laten sluiten op de energievraag en het energieverbruik in een grotere panden. Naast een goede zonering in het pand, is het interessant om een monitoringsysteem aan te leggen. Dit biedt beter inzicht in het energiegebruik en stimuleert de gebruiker om bewuster energie te gebruiken.
"Installaties zoals verwarming, ventilatie en luchtbehandeling worden met de gebouwbeheersysteem centraal aangestuurd. Hiermee kunnen wij een zo optimaal mogelijk binnenklimaat realiseren en daarnaast zorgen voor een goede afstemming van de energievraag en het energieverbruik.”
Een slimme thermostaat kan u helpen om uw pand energiezuiniger te verwarmen. Afhankelijk van het type thermostaat past de slimme thermostaat zich automatisch aan uw wensen aan. Kies een thermostaat die het beste bij u past. Zo kunt u op afstand de verwarming bedienen of is de thermostaat zelflerend. Sommige thermostaten kunnen zelfs het energieverbruik tonen, net zoals een energieverbruiksmanager. Of ze lezen de meterstanden van de slimme meter automatisch uit. Op deze manier helpt een slimme thermostaat efficiënter te verwarmen.
Een slimme thermostaat kan u helpen om uw pand energiezuiniger te verwarmen. Afhankelijk van het type thermostaat past de slimme thermostaat zich automatisch aan uw wensen aan. Kies een thermostaat die het beste bij u past. Zo kunt u op afstand de verwarming bedienen of is de thermostaat zelflerend. Sommige thermostaten kunnen zelfs het energieverbruik tonen, net zoals een energieverbruiksmanager. Of ze lezen de meterstanden van de slimme meter automatisch uit. Op deze manier helpt een slimme thermostaat efficiënter te verwarmen.
Een techniek die sinds 2011 wordt toegepast voor het besparen van energie bij verwarming is het actief isoleren van buitengevels. Hierbij wordt warmte uit de bodem van ca 10-12 graden Celsius opgepompt om de buitenmuren op te warmen. Deze warmte wordt in de winter door een warmtepomp verder opgewarmd tot 20 graden Celsius. De bestaande verwarming kan behouden blijven. In de zomer wordt het water van 10-12 graden Celsius als koeling gebruikt. Het systeem kan worden aangebracht aan de buiten- of binnengevel met geprefabriceerde elementen, waarin het leidingwerk vooraf is aangebracht.