Hofje van Bakenes verduurzaamt

Onderhoud als kans voor verduurzaming

In het hart van Haarlem ligt het eeuwenoude Hofje De Bakenesserkamer of Hofje van Bakenes. Het bestuur van het hofje, onder leiding van Jan Dirk Enschedé, nam de uitdaging aan om dit historische hofje te verduurzamen zonder de authentieke charme te verliezen.

De Aanleiding: Noodzaak Wordt Kans

Het begon allemaal met de jaarlijkse inspecties van Monumentenwacht. "De slechte staat van de dakpannen werd over de jaren een steeds ernstiger aandachtspunt," vertelt Enschedé. Wat begon als een noodzakelijke reparatie, groeide uit tot een kans om het hofje toekomstbestendig te maken. "De noodzaak tot het vervangen van alle kapotte of in slechte staat verkerende dakpannen is de aanleiding geweest om dan ook de isolatie van het dak en het vervangen van de uit enkel glas bestaande ruiten mee te nemen."

De aanpak van het bestuur kenmerkt zich door zorgvuldigheid en geduld. "We zijn gestart met het bespreken van de situatie met onze vaste aannemer én met een architect die zich heeft gespecialiseerd in renovatie van monumenten," legt Enschedé uit. Deze gesprekken begonnen al in 2021, wat aantoont dat goede planning tijd kost.

Het bestuur liet zich breed informeren. Naast de aannemer en architect, werd ook Bouwadvies Groot Holland geconsulteerd. "De aannemer is tevens de vaste aannemer van een ander hofje in Haarlem, welke ervaring hij inbrengt," voegt Enschedé toe. Deze kruisbestuiving van kennis tussen hofjes is heel waardevol.

Stap voor Stap 

Het verduurzamingsproces is geen overhaaste onderneming. "Het is een stap-voor-stap proces in ons geval, met iedere keer 'go vs no-go' momenten," beschrijft Enschedé. Deze aanpak zorgt ervoor dat elke beslissing weloverwogen is. Om geen misverstanden te laten ontstaan, worden alle afspraken zorgvuldig vastgelegd. "We maken verslagen van de vergaderingen met de aannemer en de architect," zegt Enschedé. "Het project leggen we schriftelijk vast in een document dat we tevens (willen) gebruiken voor het aanvragen van subsidies en donaties."

Niet alles wordt direct toegepast, zo is er gekozen om op kleine schaal ingrepen te toetsen. "We hebben een test gedaan met folie op ruiten met als doel om ervaring op te doen met de isolerende werking daarvan," vertelt Enschedé. Uiteindelijk koos het bestuur op basis van deze test voor een andere optie. 

De uitvoering moet nog beginnen, de planning is al wel in volle gang. "We verwachten de benodigde financiering voor eind februari 2025 toegezegd te krijgen," zegt Enschedé hoopvol. De werkzaamheden zullen naar verwachting in twee fasen worden uitgevoerd, startend in 2025 en 2026.

Hulp bij verduurzaming 

Het succes van het project tot nu toe is mede te danken aan de samenwerking met verschillende partijen. Enschedé noemt Monumentenwacht, De Groene Menukaart en de gemeente Haarlem als waardevolle bronnen van informatie. "Ook hebben presentaties en overleggen tijdens het Haarlems Hofjesberaad en het Landelijk Hofjesberaad geholpen," voegt hij toe.

Met hun grondige aanpak laat het Hofje De Bakenesserkamer zien dat verduurzaming en behoud van cultureel erfgoed hand in hand kunnen gaan. Wij blijven ze volgen tijdens de vervolgstappen.