• Gemeente Leeuwarden
  • Hofje

Dakisolatie

Verhoudingsgewijs gaat in ongeïsoleerde historische panden de meeste energie verloren via de daken. Voor een gemiddelde eengezinswoning is dit zo’n 360 m3 gas per jaar, wat ongeveer gelijk staat aan meer dan duizend euro op de energierekening (in 2022). Bij zolders die verwarmd worden en een relatief groot dakvlak hebben, kan dit nog flink oplopen. De beste manier om het dak te isoleren, is afhankelijk van het type dak, plat of schuin, en ruimte aan de binnen- of buitenzijde van de kap. 

Schakel altijd een professional in voor het na-isoleren van daken, zeker met betrekking tot monumenten. Hierdoor kan het risico op schade aan de houten of stalen constructie door condensvorming voorkomen worden. Wanneer u de ruimte onder uw dak niet dagelijks gebruikt, is het minder interessant deze te isoleren met dakisolatie en kan de ruimte beter als buffer dienen. Overweeg dan de vlieringvloer te isoleren. 

Schuin dak isoleren buitenzijde

Wanneer u een schuin dak heeft, kunt u het dak isoleren aan de buitenzijde. Door direct onder de dakbedekking (dakpannen of leien) te isoleren is het risico op vochtproblemen beperkt. Bij het aanbrengen van de isolatie wordt de dakbedekking tijdelijk verwijderd, daarom is deze maatregel goed te combineren met groot onderhoud aan het dak. Het dak wordt dikker, dus de aansluiting op de goten, dakranden en dakkapellen vraagt om een zorgvuldige detaillering, zeker in relatie tot historische details en het totale complex. 

  • Verhoogt het comfort van het pand
  • Geen ruimteverlies aan de binnenzijde
  • Mogelijk om zeer goede isolatiewaarde te halen
  • Er is bij goede uitvoering geen kans op vochtproblemen
  • Pas nooit binnen en buiten isolatie toe vanwege het risico op vochtproblemen
  • De bestaande dakbedekking wordt (tijdelijk) verwijderd
  • Het dakpakket wordt dikker en aansluitingen op de goot en gevel wijzigen
  • Het isoleren van uw pand is altijd werk voor een professioneel bedrijf
Regelgeving

Monumentaal

  • Vergunningsplicht. Isolatie aan de buitenzijde van de kap, om zodoende een warm-dak constructie te creëren, mag alleen worden toegepast indien de daklijn niet voorbij de gevellijn komt en de dakbedekking nog voldoende af kan wateren in de dakgoot.
  • Ook mag er geen verandering optreden bij aansluitingen bij schoorstenen, gevels, daklijsten en dakkapellen.
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

  • 9% btw op arbeid voor isoleren van woningen lees meer
  • Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) lees meer
  • Restauratiefonds-hypotheek (lening) lees meer
  • Duurzame Monumentenplus-lening lees meer
  • VvE Energiebespaarlening lees meer
  • De Energiebespaarlening lees meer
  • Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) lees meer
  • Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE) lees meer
  • Duurzaamheidslening voor Rijksmusea lees meer
  • Monumenten-hypotheek zakelijk lees meer
  • Subsidieregeling Verduurzaming en Onderhoud Huurwoningen (SVOH) lees meer
  • Subsidieregeling Procesondersteuning Opschaling Renovatieprojecten (SPOR) lees meer

Provincie Friesland

Lees meer Lees minder
Aandachtspunten

Bij isoleren aan de binnenzijde is het risico op vocht en houtrot in de constructie vele malen groter. Daarom krijgt bij historische panden isoleren aan de buitenzijde de voorkeur.

Wanneer u een schuin dak heeft, kunt u het dak isoleren aan de buitenzijde. Door direct onder de dakbedekking (dakpannen of leien) te isoleren is het risico op vochtproblemen beperkt. Bij het aanbrengen van de isolatie wordt de dakbedekking tijdelijk verwijderd, daarom is deze maatregel goed te combineren met groot onderhoud aan het dak. Het dak wordt dikker, dus de aansluiting op de goten, dakranden en dakkapellen vraagt om een zorgvuldige detaillering, zeker in relatie tot historische details en het totale complex. 

  • Verhoogt het comfort van het pand
  • Geen ruimteverlies aan de binnenzijde
  • Mogelijk om zeer goede isolatiewaarde te halen
  • Er is bij goede uitvoering geen kans op vochtproblemen
  • Pas nooit binnen en buiten isolatie toe vanwege het risico op vochtproblemen
  • De bestaande dakbedekking wordt (tijdelijk) verwijderd
  • Het dakpakket wordt dikker en aansluitingen op de goot en gevel wijzigen
  • Het isoleren van uw pand is altijd werk voor een professioneel bedrijf
Regelgeving

Monumentaal

  • Vergunningsplicht. Isolatie aan de buitenzijde van de kap, om zodoende een warm-dak constructie te creëren, mag alleen worden toegepast indien de daklijn niet voorbij de gevellijn komt en de dakbedekking nog voldoende af kan wateren in de dakgoot.
  • Ook mag er geen verandering optreden bij aansluitingen bij schoorstenen, gevels, daklijsten en dakkapellen.
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

  • 9% btw op arbeid voor isoleren van woningen lees meer
  • Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) lees meer
  • Restauratiefonds-hypotheek (lening) lees meer
  • Duurzame Monumentenplus-lening lees meer
  • VvE Energiebespaarlening lees meer
  • De Energiebespaarlening lees meer
  • Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) lees meer
  • Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE) lees meer
  • Duurzaamheidslening voor Rijksmusea lees meer
  • Monumenten-hypotheek zakelijk lees meer
  • Subsidieregeling Verduurzaming en Onderhoud Huurwoningen (SVOH) lees meer
  • Subsidieregeling Procesondersteuning Opschaling Renovatieprojecten (SPOR) lees meer

Provincie Friesland

Schuin dak isoleren binnenzijde

Dakisolatie aan de binnenzijde vermindert warmteverlies via het dak van uw hofjeswoning. Doordat het isolatiemateriaal tussen de dakbalken wordt aangebracht, blijft het uiterlijk van het hofje intact. Houd rekening met 5-15 cm ruimteverlies en dat de houten dakconstructie meestal niet meer zichtbaar is. Laat de isolatie altijd door experts aanbrengen om vochtproblemen, schimmel of houtrot te voorkomen. Wanneer het dak goed wordt geïsoleerd verbetert het wooncomfort en verlagen de energiekosten, terwijl het historische karakter van het hofje behouden blijft.

  • Verhoogt het comfort van het pand
  • Mogelijk om zeer goede isolatiewaarde te halen
  • Het aangezicht van uw pand verandert niet
  • Van binnenuit werken is relatief eenvoudig
  • Pas nooit binnen en buiten isolatie toe vanwege het risico op vochtproblemen
  • Het isoleren van uw pand is altijd werk voor een professioneel bedrijf
Regelgeving

Monumentaal

  • Vergunningsplicht. Het bestaande dakbeschot handhaven, tenzij dit asbesthoudende beplating betreft.
  • Onbeschoten kappen mogen worden beschoten.
  • Indien het bestaande dakbeschot aantoonbaar slecht is en vervangen moet worden, dienen de herstellingen te worden uitgevoerd in hout van dezelfde soort, profilering en afmetingen als in de bestaande toestand. In alle andere gevallen dient binnenisolatie te worden toegepast (koud-dak constructie), waarbij een goede ventilatie tussen isolatie en dakbeschot moet worden gewaarborgd en aan de warme zijde een dampremmende folie wordt toegepast.
  • Historische kappen dienen voldoende te worden geventileerd.
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

  • Subsidieregeling Instandhouding Monumenten (SIM) lees meer
  • Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA) lees meer
  • 9% btw op arbeid voor isoleren van woningen lees meer
  • Duurzame monumenten lening lees meer
  • Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) lees meer
  • Restauratiefonds-hypotheek (lening) lees meer
  • Duurzame Monumentenplus-lening lees meer
  • VvE Energiebespaarlening lees meer
  • De Energiebespaarlening lees meer
  • Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) lees meer
  • Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE) lees meer
  • Duurzaamheidslening voor Rijksmusea lees meer
  • Monumenten-hypotheek zakelijk lees meer
  • Subsidieregeling Verduurzaming en Onderhoud Huurwoningen (SVOH) lees meer
  • Subsidieregeling Procesondersteuning Opschaling Renovatieprojecten (SPOR) lees meer

Provincie Friesland

Lees meer Lees minder
Tip

Een koud dak constructie betekent dat de isolatie onder de constructie is aangebracht. De constructie en de dakafwerking zijn als het ware koud, ze grenzen aan de buitenlucht.

Aandachtspunten
De besparingen zijn het grootst als de ruimte onder het dak een verwarmde ruimte is. Bij een onverwarmde ruimte, zoals een berging, vallen de besparingen gemiddeld 40% lager uit. Tegelijkertijd kan de investering bij een onverwarmde ruimte ook lager zijn door niet te kiezen voor dakafwerking aan de binnenzijde.

Dakisolatie aan de binnenzijde vermindert warmteverlies via het dak van uw hofjeswoning. Doordat het isolatiemateriaal tussen de dakbalken wordt aangebracht, blijft het uiterlijk van het hofje intact. Houd rekening met 5-15 cm ruimteverlies en dat de houten dakconstructie meestal niet meer zichtbaar is. Laat de isolatie altijd door experts aanbrengen om vochtproblemen, schimmel of houtrot te voorkomen. Wanneer het dak goed wordt geïsoleerd verbetert het wooncomfort en verlagen de energiekosten, terwijl het historische karakter van het hofje behouden blijft.

  • Verhoogt het comfort van het pand
  • Mogelijk om zeer goede isolatiewaarde te halen
  • Het aangezicht van uw pand verandert niet
  • Van binnenuit werken is relatief eenvoudig
  • Pas nooit binnen en buiten isolatie toe vanwege het risico op vochtproblemen
  • Het isoleren van uw pand is altijd werk voor een professioneel bedrijf
Regelgeving

Monumentaal

  • Vergunningsplicht. Het bestaande dakbeschot handhaven, tenzij dit asbesthoudende beplating betreft.
  • Onbeschoten kappen mogen worden beschoten.
  • Indien het bestaande dakbeschot aantoonbaar slecht is en vervangen moet worden, dienen de herstellingen te worden uitgevoerd in hout van dezelfde soort, profilering en afmetingen als in de bestaande toestand. In alle andere gevallen dient binnenisolatie te worden toegepast (koud-dak constructie), waarbij een goede ventilatie tussen isolatie en dakbeschot moet worden gewaarborgd en aan de warme zijde een dampremmende folie wordt toegepast.
  • Historische kappen dienen voldoende te worden geventileerd.
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

  • Subsidieregeling Instandhouding Monumenten (SIM) lees meer
  • Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA) lees meer
  • 9% btw op arbeid voor isoleren van woningen lees meer
  • Duurzame monumenten lening lees meer
  • Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) lees meer
  • Restauratiefonds-hypotheek (lening) lees meer
  • Duurzame Monumentenplus-lening lees meer
  • VvE Energiebespaarlening lees meer
  • De Energiebespaarlening lees meer
  • Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) lees meer
  • Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE) lees meer
  • Duurzaamheidslening voor Rijksmusea lees meer
  • Monumenten-hypotheek zakelijk lees meer
  • Subsidieregeling Verduurzaming en Onderhoud Huurwoningen (SVOH) lees meer
  • Subsidieregeling Procesondersteuning Opschaling Renovatieprojecten (SPOR) lees meer

Provincie Friesland

Vlieringvloer isoleren

Als de zolder niet verwarmd is (zoals bij een drielaags hofwoning mogelijk het geval is) is het efficienter om de
vlieringvloer te isoleren. De vliering is het bovenste gedeelte van een hofje, net onder de kap. Warme lucht stijgt op en gaat via de vliering door het dak verloren. De vlieringvloer isoleren is interessant als de vliering niet wordt verwarmd en eigenlijk nooit wordt gebruikt als verblijfsruimte. Het isolatiemateriaal kan tussen de houten vloerbalken of op de vloer worden aangebracht. Let op dat ook de toegang naar de vliering wordt geïsoleerd. Het isoleren van de vlieringvloer is goedkoper dan dakisolatie en levert dezelfde vermindering van het warmteverlies op.

Dit is ook de meest circulair bewuste keuze, omdat minder materiaal hoeft te worden toegevoegd. Alleen wanneer de zolderruimte onverwarmd is, zal er een transmissieverlies door de vlieringvloer plaatsvinden tot ongeveer 7%. 

  • Verhoogt het comfort van het pand
  • Mogelijk om zeer goede isolatiewaarde te halen
  • Het aangezicht van uw pand verandert niet
  • Korte terugverdientijd
  • Van binnenuit werken is relatief eenvoudig
  • Let op dat de vloer beloopbaar blijft
  • Uw vloer komt door het isolatiemateriaal hoger te liggen
  • Door ruimtegebrek is het naadloos isoleren in dit geval vaak lastig
  • Laat ook het schuine dak onder de zolder- of vlieringvloer isoleren
Regelgeving

Monumentaal

  • Vergunningsplicht
     
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

  • 9% btw op arbeid voor isoleren van woningen lees meer
  • Duurzame monumenten lening lees meer
  • Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) lees meer
  • Restauratiefonds-hypotheek (lening) lees meer
  • Duurzame Monumentenplus-lening lees meer
  • VvE Energiebespaarlening lees meer
  • De Energiebespaarlening lees meer
  • Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) lees meer
  • Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE) lees meer
  • Duurzaamheidslening voor Rijksmusea lees meer
  • Monumenten-hypotheek zakelijk lees meer
  • Subsidieregeling Verduurzaming en Onderhoud Huurwoningen (SVOH) lees meer
  • Subsidieregeling Procesondersteuning Opschaling Renovatieprojecten (SPOR) lees meer

Provincie Friesland

Lees meer Lees minder
Tip

Is er voor de toekomst de wens om de vliering te gebruiken als gebruiksruimte en zal het dak dan aan de binnenzijde worden geïsoleerd. Dan kan er gekozen worden voor drukvaste houtvezelplaten. Deze platen kunnen daarna hergebruikt worden om aan de binnenzijde van het dak te bevestigen. Een mooie circulaire oplossing.

Als de zolder niet verwarmd is (zoals bij een drielaags hofwoning mogelijk het geval is) is het efficienter om de
vlieringvloer te isoleren. De vliering is het bovenste gedeelte van een hofje, net onder de kap. Warme lucht stijgt op en gaat via de vliering door het dak verloren. De vlieringvloer isoleren is interessant als de vliering niet wordt verwarmd en eigenlijk nooit wordt gebruikt als verblijfsruimte. Het isolatiemateriaal kan tussen de houten vloerbalken of op de vloer worden aangebracht. Let op dat ook de toegang naar de vliering wordt geïsoleerd. Het isoleren van de vlieringvloer is goedkoper dan dakisolatie en levert dezelfde vermindering van het warmteverlies op.

Dit is ook de meest circulair bewuste keuze, omdat minder materiaal hoeft te worden toegevoegd. Alleen wanneer de zolderruimte onverwarmd is, zal er een transmissieverlies door de vlieringvloer plaatsvinden tot ongeveer 7%. 

  • Verhoogt het comfort van het pand
  • Mogelijk om zeer goede isolatiewaarde te halen
  • Het aangezicht van uw pand verandert niet
  • Korte terugverdientijd
  • Van binnenuit werken is relatief eenvoudig
  • Let op dat de vloer beloopbaar blijft
  • Uw vloer komt door het isolatiemateriaal hoger te liggen
  • Door ruimtegebrek is het naadloos isoleren in dit geval vaak lastig
  • Laat ook het schuine dak onder de zolder- of vlieringvloer isoleren
Regelgeving

Monumentaal

  • Vergunningsplicht
     
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

  • 9% btw op arbeid voor isoleren van woningen lees meer
  • Duurzame monumenten lening lees meer
  • Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) lees meer
  • Restauratiefonds-hypotheek (lening) lees meer
  • Duurzame Monumentenplus-lening lees meer
  • VvE Energiebespaarlening lees meer
  • De Energiebespaarlening lees meer
  • Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) lees meer
  • Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE) lees meer
  • Duurzaamheidslening voor Rijksmusea lees meer
  • Monumenten-hypotheek zakelijk lees meer
  • Subsidieregeling Verduurzaming en Onderhoud Huurwoningen (SVOH) lees meer
  • Subsidieregeling Procesondersteuning Opschaling Renovatieprojecten (SPOR) lees meer

Provincie Friesland