- Gemeente Eemsdelta
- Woonhuis
Kies uw gemeente
Er zijn verschillende gemeenten aangesloten bij De Groene Menukaart, kijk of uw gemeente meedoet of kies voor de landelijke menukaart.
Kies uw menukaart
Er zijn verschillende menukaarten beschikbaar. Kies hieronder een pandtype en ga meteen aan de slag met de duurzame opties!
Landelijk zijn er een aantal pandtypes beschikbaar. Selecteer hieronder uw voorkeur.
Het NEMO Science Museum is één van de bekendste musea van Amsterdam en wordt jaarlijks door zo'n 700.000 bezoekers bezocht. Met zoveel mensen over de vloer verbruikt het museum vanzelfsprekend veel energie. NEMO is daarom aan de slag gegaan om haar gebouw te verduurzamen. Toch brengt dit proces de nodige uitdagingen met zich mee. Adjunct-directeur Martijn van Heemskerck van Beest en hoofd facilitair manager Steyn van Hamersveld delen met ons hun ervaringen en vertellen daarnaast ook over de successen in het verduurzamen van het NEMO Science Museum.
Het NEMO Science Museum is al jaren bezig met het verduurzamen van haar pand, maar sinds twee jaar is het een vast punt op de agenda. In 2019 behaalden ze namelijk het BREEAM-NL In-Use drie sterren certificaat (‘Very good’) voor “asset”. Dit jaar wil het museum ook de certificering voor de onderdelen “beheer” en “gebruik” af ronden. De ambitie van NEMO is dan ook om ieder jaar meer punten op het gebied van duurzaamheid te verbeteren.
Volgens hoofd facilitair manager Steyn van Hamersveld is de BREEAM-NL een goede manier om duurzaamheid in gang te zetten: “Door BREEAM-NL kom je in een structuur terecht waarmee je continue een nulmeting doet, nieuwe ambities neerzet, die ambitie waar gaat maken en dan weer een nulmeting doet. Door dat structureel te doen, verbeter je het pand steeds met kleine stapjes en maak je het behapbaar.”
Eén van de eerste projecten was het groene dak boven het restaurant. Het dak bestaat uit maar liefst 1100 m2 groen begroeid met meer dan 17.500 plantjes: 14 soorten sedum (vetplantjes) en 25 soorten kruiden. Adjunct-directeur Martijn van Heemskerck van Beest is nog steeds erg blij met hun investering in dit groene oppervlak: “Het groene dak draagt bij aan de biodiversiteit in Amsterdam. Daarnaast zorgt het voor verkoeling en verbetering van onze isolatie, wat weer leidt tot minder energieverbruik. ”
Tijdens het BREEAM traject heeft NEMO al de nodige duurzame maatregelen toegepast tijdens het BREEAM-NL traject. Zo hebben ze twee jaar geleden de koelmachines ingeruild voor warmtepompen. Martijn vertelt: “Onze koeling was toe aan vervanging. In plaats van deze één op één te vervangen, hebben we gekeken naar een duurzaam alternatief. Zo kwamen we uit op een warmtepomp.”
Om ook de volgende certificeringen van het BREEAM-NL binnen te slepen, onderzoekt NEMO of zij de cv-ketels kan vervangen door een duurzamer alternatief. In de toekomst zouden de nieuwe warmtepompen ook warmte kunnen leveren aan de cv-ketels. Steyn vertelt: “Door de warmtepompen op die cv-ketels aan te sluiten kunnen we ons gasgebruik zo ongelofelijk terugdringen!”
Om het elektriciteitsverbruik terug te dringen heeft het NEMO Science Museum, net als veel andere musea, inmiddels de overstap naar ledverlichting gemaakt: “Ik zou niet zeggen dat het gebouw voor 100% led is maar je moet wel heel goed zoeken om een ander soort lamp tegen te komen”, aldus Steyn. Ledverlichting bespaart niet alleen elektriciteit, maar het scheelt ook manuren doordat ledlampen veel langer mee gaan dan andere verlichting.
Martijn en Steyn zien de bouw van het pand wel als een struikelblok in hun weg naar een duurzamer NEMO. Toen het museum in 1998 werd gebouwd is er wegens bezuinigingsslagen ingeboet aan het duurzaam bouwen van het pand.
Een voorbeeld hiervan zijn de luchtbehandelingskasten. Deze zijn al meer dan 20 jaar oud. Helaas zijn de luchtbehandelingskasten niet te vervangen door een nieuwere duurzame versie doordat deze groter zijn. Het gebouw van NEMO is om de oude luchtbehandelingskasten heen gebouwd. Hierdoor was er geen speling om kasten neer te zetten. NEMO heeft daarom de oude luchtbehandelingskasten niet vervangen, maar heeft wel alle componenten vervangen voor duurzame alternatieven: energiezuinige ventilatoren en motoren, maar ook bijvoorbeeld met een warmteterugwinning in de kasten.
Martijn vertelt: ”Voor ons is het met dit pand af en toe wel achter de feiten aan lopen. Toch proberen wij dit zo veel mogelijk te verhelpen door het inzichtelijk maken van het pand: hoe scoor je nu en wat kan er beter? Vervolgens bepalen we deelgebieden en proberen we zo slim stap voor stap punten in het gebouw aan te pakken.”
Eén van de deelgebieden is het afval van het museum. NEMO gaat bewust met haar afval om. Zo is het restafval teruggebracht naar 26% en krijgen ze de rest van het afval gescheiden aangeleverd. Daarnaast voeren ze afval zoveel mogelijk af via het water. Maar een belangrijk component in de afvalreductie is het gedrag van mensen, vertelt Steyn: “We proberen zowel personeel als bezoekers te stimuleren om afval te scheiden. Plastic bij plastic en papier bij papier. Toch is het sturen van menselijk gedrag nog wel één van de lastigste zaken.”
Naast de grotere maatregelen zijn er nog een hoop kleine initiatieven binnen het museum: van champignons kweken op koffieprut tot het plaatsen van een drinkwaterput zodat bezoekers hun flesje kunnen hervullen. NEMO is van mening dat ook de kleinere maatregelen erg belangrijk zijn.
Martijn adviseert daarom aan andere musea: “Begin gewoon met kleine stapjes. Kleine initiatieven vormen samen toch een grote stap. En bouw bij grotere ondernemingen eventuele tussenstappen in. Dat doen wij nu bijvoorbeeld met de investering in de warmtepompen met WKO. We varen nu nog even door op de oude manier, maar er komt een moment dat we die switch kunnen maken en dan hebben we in ieder geval al in de hardware geïnvesteerd. Hierdoor kun je vrij makkelijk meebewegen en maak je de doelen haalbaarder.” Steyn vult aan: ”Als je alles in één keer doet krijg je je business case niet rond. Laat het daarom meelopen in je meerjarenonderhoudsplan.”
Voor de toekomst staat nog een uitgesteld project in het vooruitzicht. Vóór de corona waren er namelijk plannen voor een tweede NEMO in het water naast het huidige museum. Dit zusje van NEMO dient als katalysator en bevat veel duurzame elementen zoals een warmtekoude-installatie. Steyn vertelt: “We proberen het nieuwe pand energiepositief te maken zodat het overschot in energie ingezet kan worden voor het huidige pand.” Door corona is deze ambitie op de lange baan geschoven. Voor nu gaan ze gestaag door met het verbeteren van het huidige pand, met als eerst op de planning: het aansluiten van de warmtepompen op de cv-ketels.
Ook hopen de twee heren van NEMO in de toekomst met meer culturele instellingen onderling informatie uit te wisselen: “Met elkaar je ervaringen en successen delen, daar kan je zoveel van leren. Het werkt heel inspirerend. Daarom vinden we De Groene Menukaart Cultuurpanden ook een goed initiatief!”
Wij hopen net als Martijn en Steyn op nog veel meer inspirerende duurzame verhalen uit de culturele sector!
