• Gemeente Eemsdelta
  • Woonhuis

Museum Kennemerland integreert verduurzaming in haar verbouwing

Het Kennemerland museum is van oorsprong een oudhuiskamer en ontstond rond 1930 om beter met het erfgoed uit Kennemerland om te gaan. Door de jaren heen is de collectie steeds verder uitgebreid en vormde het Kennemerland zich uiteindelijk om tot museum. Museum Kennemerland is nu ongeveer 25 jaar officieel een museum. Het gebouw waar het museum is gehuisvest, bestaat uit twee gedeeltes: een monument en een aanbouw. Voorzitter van het bestuur van Kennemerland Cees Hazenberg vertelt in dit interview over hoe het museum zich komende jaren toekomstbestendig maakt met het verduurzamen van hun pand.

Het Kennemerland heeft vijf belangrijke pijlers voor de toekomst van het museum. Voorzitter van het bestuur van Kennemerland Cees Hazenberg vertelt dat duurzaamheid één van de belangrijkste pijlers is: “Duurzaamheid is maatschappelijk relevant. Het is tijd om daar meer aandacht aan te geven. Meer dan dat: de maatregelen daadwerkelijk doorvoeren.”

Vrijwilligers 

Een duurzaam museum begint bij de organisatie van het museum en dat is in het geval van Kennemerland een vrij unieke organisatie. Het museum wordt namelijk gerund door ongeveer 60 vrijwilligers die zich allemaal op een andere manier inzetten voor het museum. Dit is voor Kennemerland een uitdaging, maar tegelijkertijd ook de kracht van het museum: “De disciplines van de vrijwilligers lopen uiteen: van HR tot techniek. Er zijn jonge vrijwilligers die graag bij ons ervaring opdoen voor hun studie. Daar hebben wij profijt van en zij ook”, aldus Cees. Zo helpen de vrijwilligers ook mee in de verduurzaming van het museum.

Stap voor stap verduurzamen 

Kennemerland pakt het verduurzamen van hun pand gefaseerd aan. Zo hebben zij eerst de aanbouw en de begane grond van het monument verduurzaamd. Een belangrijke ingreep was het isoleren van de ruimtes: “Isoleren komt niet alleen het milieu ten goede, maar we garanderen hiermee ook een goed klimaat voor onze spullen, ons erfgoed.” Naast isolatie is ook de verlichting aangepakt en heeft de normale verlichting plaatsgemaakt voor ledverlichting.

De tweede fase van het verduurzamen is net gestart. De focus verschuift zich van de begane grond naar de eerste verdieping van het monument en de zolderkamer. De huidige energievoorzieningen, waaronder de verwarming en elektra, zijn hier verouderd en daarnaast zijn er verschillende energielekken. Deze worden aangepakt en tegelijkertijd verduurzaamd. Hiervoor hebben zij de hulp ingeschakeld van een adviesbureau. Samen hebben zij gekeken naar de kansen voor het verduurzamen van het monument en dit resulteert in een overzicht van duurzame maatregelen voor de toekomst.

Duurzame maatregelen

Komende tijd zal Kennemerland verschillende duurzame maatregelen toepassen. Zo worden er zonnecollectoren geplaatst op het bijgebouw. Op het monument is dit helaas niet mogelijk in verband met zichtbaarheid van de collectoren. De monumentale status van het gebouw noemt Cees dan ook als één van de grootste uitdagingen: “Het monument is natuurlijk prachtig, maar het heeft zijn beperkingen. Je kan niet zomaar een deur verbreden of een wandje slopen, dus je moet elke keer weer schipperen. Eigenlijk is het omgaan met een kostbare schat, maar binnen die beperkingen kunnen we toch heel veel.”

Zo laat Cees zien dat ook voor het monument veel maatregelen op de planning staan. Museum Kennemerland is druk bezig met de uitvoering van een hybride warmtepomp en een op de vliering geplaatst gebalanceerd ventilatiesysteem met warmteterugwin (WTW) systeem en CO2 gestuurd. Deze maatregelen zorgen voor een betere beheersing van het binnenklimaat van het museum.

Ook de komst van een gebouwbeheersysteem (GBS) is hierin essentieel, vertelt Cees: “Installaties zoals verwarming, ventilatie en luchtbehandeling worden met een gebouwbeheersysteem centraal aangestuurd. Hiermee kunnen wij een zo optimaal mogelijk binnenklimaat realiseren en daarnaast zorgen voor een goede afstemming van de energievraag en het energieverbruik.”

Tot slot wordt de huidige verlichting ook hier omgezet naar ledverlichting: “We proberen de kosten hiermee te verlagen en tegelijkertijd zo duurzaam mogelijk te werken.”

Trots

Ondanks dat het plan nog gerealiseerd moet worden, ziet Cees dit als één van de dingen waar hij het meest trots op is: “We staan aan de vooravond van de verbouwing. We maken nu een bestek en de maatregelen moeten nog worden aanbesteed. Er zullen vast nog wel wat drempels op de weg komen, maar ik ben trots op het feit dat we deze stap zetten en zo het monument bij de tijd kunnen brengen. Het monument wordt mooier, duurzamer, toegankelijker én geschikter voor het bewaren van ons erfgoed. Eigenlijk is het op alle vlakken winst.”

Financiering

Toch brengt de verduurzaming van het museum de nodige kosten met zich mee. Cees vertelt dat het als klein museum niet makkelijk is om geld vrij te maken. Hij adviseert daarom aan alle culturele instellingen: “Als er een subsidiemogelijkheid is, grijp die kans dan!”.

Dit is precies wat Museum Kennemerland heeft gedaan. Met de subsidie van de Provincie Noord-Holland, gemeente Beverwijk en uit regionale fondsen kan Cees de bovenstaande maatregelen realiseren. Zij betrekken de gemeente nauw bij het verduurzamen, mede omdat de gemeente eigenaar is van het gebouw.

Naast subsidie proberen zij door middelen van fondsen, sponsoren, donaties, het ontwikkelen van activiteiten en zaalverhuur zoveel mogelijk geld vrij te maken voor de verduurzaming van hun museum.

Benut je kansen

Net als het Kennemerland hebben ook andere musea, klein of groot, hun eigen uitdagingen in het verduurzamen van hun pand. Cees geeft daarom een waardevol advies aan hen mee: “Probeer te kijken wat er specifiek mogelijk is in jouw situatie. Kijk om je heen, benut je kansen. Kijk bijvoorbeeld naar de kansen die liggen in museumverenigingen en bestaande subsidies, want kansen zijn er zeker. Belangrijk is dat je deze kansen ook grijpt.”

Toekomst van Kennemerland

Kennemerland is voorlopig nog wel even zoet met de verbouwing van haar museumgebouw. Toch is dit niet het laatste wat het museum zal doen op het gebied van duurzaamheid: “Wat hierna komt, weet ik nog niet. Maar één ding is zeker: verduurzaming houdt nooit op. Je moet altijd doorgaan”, zegt Cees Hazenberg.

Met dit advies sluiten wij het interview met Cees Hazenberg af. We houden samen met jou de ontwikkelingen van dit bijzondere museum goed in de gaten!

Galerij

Kaart